XXI. mendeko 25 pelikularik onenak

(Ordena zehatzik gabe)

In the mood for love (Wong Kar-wai)
la ciénaga (L. Martel)
Historias mínimas (J.C. Sorín)
Lost in translation (S. Coppola)
Dogville (L. V. Trier)
Caché (M. Haneke)
4 months, 3 weeks and 2 days (Cristian Mungiu)
Revolutionary road (Sam Mendes)
Melancholy (L. V. Trier)
Una pistola en cada mano (C. Gay)
Emak bakia baita (Oskar Alegria)
La grande belleza (P. Sorrentino)
Stories we tell (S. Polley)
The act of killing (Joshua Oppenheimer)
Her (Spike Jonze)
Magical girl (C. Vermut)
Turist (Fuerza mayor) (Ruben Ostlünd)
The lobster (Yorgas Lanthimos)
Heart of a dog (Laurie Anderson)
La reconquista (J. Trueba)
The killing of a sacred deer (Y. Lanthimos)
Nuestro tiempo (C. Reygadas)
Parasites (Bong Joon-ho)
Ema (P. Larrain)
Algunas bestias (Jorge Riquelme Serrano)
*extra bonus: La gran carrera (Kote Camachoren film laburra)

XXI. mendeko pelikularik onenak (aurreselekzioa)

XXI. mendeko 25 pelikularik onenak aukeratzeko, lehendabizi aurreselekzio zabalago hau egin dut.
Ikusi ditudanen artetik (batzuk-batzuk geratuko zitzaizkidan zintzilik; beherago egin dut ikusi nahi ditudan filmen zerrenda), hauek dira XXI. mendeko (ia) 100 pelikularik onenak, nire iritziz.

2021

------

El agente Topo (M. Alberdi)

 

 

 

2020

------
- Ema (P. Larrain)

- Algunas bestias (Jorge Riquelme)
- My mexican bretzel (Nuria Giménez Lorang)
- Beginning (Dea Kulumbegashvili)

- Ete 85 (F. Ozon)

- Sin señas particulares (Fernanda Valadez)

- Never, rarely, sometimes, always (Eliza Hittman)

2019
-------

- The house that Jack built (L. Von Trier)
- Parasites (Bong Joon-ho)
- Portrait...   (Retrato de una mujer en llamas) (Céline Sciamma)
- O que arde (Oliver Laxe)
- El hoyo (Galder Gaztelu-Urrutia)

 

2018

------

- Call me by your name (Luca Guadagnino)

- Cold war (Paweł Pawlikowski)

- Pororoca (Constantin Popescu)

- Nuestro tiempo (C. Reygadas) 

- Lazzaro feliz (Alice Rohrwacher)

- Burning (Lee Chang-Dong)

- Roma (A. Cuarón)
 

2017

------

- The killing of a sacred deer (Y. Lanthimos)

- Manchester by the sea (Kenneth Lonergan)

- The square (R. Ostlund)

2016
------
- la reconquista (J. Trueba)
- El ciudadano ilustre (Gastón Duprat & Mariano Cohn) 
 

2015
-------
- the lobster (langosta) (Yorgas Lanthimos)
- Victoria (Sebastian Schipper)
- heart of a dog (Laurie Anderson)
- Leviathan (Andrey Zvyagintsev)
 

2014
------
- Magical girl (C. Vermut)
- Loreak (Garaño & Goenaga)
- Turist (Fuerza mayor) (Ruben Ostlünd)
- Only lovers left alive (J. Jarmusch)
- 10.000 km (Carlos Marques-Marcet)

- Winter sleep (Nuri Bilge Ceylan)

- Costa da morte (Lois Patiño) 
 

2013
------
- Nebraska (A. Payne)
- Solo los amantes sobreviven (Jim Jarmusch)
- Stockholm (R. Sorogoyen)
- Her (Spike Jonze)
- Before midnight (R. Linklater)
 

2012
-------
- Emak bakia baita (Oskar Alegria)
- La grande belleza (P. Sorrentino)
- Stories we tell (S. Polley)
- The act of killing (Joshua Oppenheimer)
- La caza (T. Vinterberg)
- Amour (M. Haneke)
- Blancanieves (P. Berger)
 

2011
-------
- Shame (Steve McQueen)
- Nader and Simin, a separation (Asghar Farhadi)
- Una pistola en cada mano (Cesc Gay)
- Melancholy (Lars Von trier)
- Drive (Nicolas Winding Refn)
- Le havre (A. Kaurismaki) 

2010
-------
- Poetry (Lee Chang-Dong)
- Buried (R. Cortés)
- Black swan (D. Aronofsky)
- Blue valentine (D. Cianfrance)

2009
-------
- Canino (Y. Lanthimos)
- Enter the void (G. Noé)

2008
------
- Revolutionary road (Sam Mendes)


2007
------
- 4 months, 3 weeks and 2 days (Cristian Mungiu)
- No contry for old men (Coen brothers)

2006
-------
- ciudad de vida y muerte (Lu Chuan)
- El laberinto del fauno (Guillermo del Toro)
- Ficcion (C. Gay)
- La vida de los otros (Florian Henckel von Donnersmarck)
 

 2005
--------
- Caché (M. Haneke)
- Broken flowers (Jim Jarmusch)
- la vida de los otros (Florian Henckel von Donnersmarck)
- match point (W. Allen)
- La vida secreta de las palabras (I. Coixet)
- The three buriels of Melquiades Estrada (T. Lee Jones)
- El taxista full (Jo Sol)
- Batalla en el cielo (C. Reygadas)
 

2004
-------
- Ethernal sunshine... (Michel Gondry)
- Contra la pared (F. Akin)
- El hundimiento (Oliver Hirschbiegel)
- 2046 (Wong Kar Wai)
 

2003
------
- Lost in translation (Soffia Coppola)
- Dogville (L. Von Trier)
- Oldboy (Park Chan-wok)
- 21 gramos (A. G. Iñarritu)


2002
-------
- The pianist (R. Polanski)
- Ciudad de dios (Fernando Meirelles, Kátia Lund)
- Lugares comunes (A. Aristarain)
- Los lunes al sol (F. León de Aranoa)
- Historias mínimas (C. Sorín)
- Kamtchatka (Marcelo Piñeiro)
- En la ciudad sin límites (Antonio Hernández)
- Cravan vs Cravan (I. Lacuesta)
- Irreversible (G. Noé)


2001
------
- La ciénaga (Lucrecia Martel)
- El hijo de la novia (J.J. Campanella)
- Amelie (Jean-Pierre Jeunet)
 

2000
------
- In the mood for love (Wong Kar-wai)
- Amores perros (A. G. Iñárritu)
- La comunidad (Alex de la Iglesia)




IKUSI GABEAK ETA IKUSI NAHI DITUDANAK
---------------------------------------------------------------
Hunger (S. McQueen)
Mother (bong yo ho)

Buda exploto por verguenza

el profesor de persa

La pintora y el ladron

the assistant

mulhollan drive

Uncle boom...

La habitación del hijo

Manderlay

El hilo invisible

Before sunset...

El hijo de Saul

Moonlight
The master
Primavera, verano, otoño...
El regreso
The assasin
Yiyi
Requiem por un sueño

2018an irakurritakoak

-Oreina: bitakora kaiera (K. Almandoz) ****
- Hamaseigarrenean aidanez (A. Lertxundi)*****
- Cuentos imprescindibles (A. Chejov)
- Berriro itzuliko balitz (X. Etxeberria) 
- Winston (M. Etxeberria) 
- El amor, ese viejo neón (Karmelo C. Iribarren) ****
- El silencio y los crujidos (J. Bilbao) ** Hiru zati desberdin ditu liburuak. Lehena, balekoa, nahiko ona. Bigarren zatia, oso ona. Azkena, eskasa. Ezin izan dut bukatu...
- Narrativa completa (D. Parker)****
- El mal de Portnoy (P. Roth) ****
- King kong teoria (V. Despentes)****
- El libro de la almohada (S. Shonagon)***
- Janis joplin (U. Alberdi)***: lehen herena bikaina iruditu zait; azken herenean jarraitu ezinik geratu naiz, ordea.
- Kandinskiren tradizioa (R. Saizarbitoria) *: Eskasa Ramonen hau, detaile interesgarriren bat edo beste baduen arren. Helduen literaturan ohitu gaituen mailatik urrun.  - Una noche con sabrina love (P. Mairal) ****
- El libro de los sueños (Borges) ****
- La uruguaya (P. Mairal) ****
- Gelditu zaitezte gurekin (A. Malagon) *** Maila ona dute ipuin guztiek, eta batzuk benetan bikainak dira: "Jane Doe", "Xehetasunetan sartzen ez garen bitartean, dena ondo dago", eta batez ere, "Logela zerbitzua".
- Diario de un incesto (Anonimoa) ****
- Bihotz Handiegia (E. Rodriguez) **** Azkenaldian euskaraz irakurri dudan libururik onena. Prosa ezin sinpleagoarekin -agian sinpleegia zenbait kasutan-, ipuin bikainak idatzi ditu Rodriguezek. "Urtebetetze festa", "Paisaiak" eta, batez ere, "Ez duzu ezer arraroa antzematen".

2018an ikusitako filmen inbentarioa

Irizpide hauen arabera sailkatuta:

* Eskasa; ** Badu zerbait; *** Ona;  **** Oso ona; ***** Bikaina, maisulana.
 (E): etxean ikusitakoak; (Z): zinean.

59) Suntan (E) ** Eskasa.

58) The widows (S. McQueen) (Z) ** Ez gaitu asebete, "Shame" bikainaren egileak.

57) Lucky (E) ***

56) Visages, villages (E) ***

55) Jusqu'a la Garde (E) ****

54) Les garcons sauvages (E) **

53) Un soplo en el corazón (L. Malle) *****

52) Ascensor para el cadalso (L. Malle) (E) **

51) On Chasil Beach (E) ***

50) Happy end (E) ***

49) Gloria (E) ***

48) Venus: confesiones desnudas (E) ***

47) Buffalo 66 (E) **

46) Mishima (E) *** (Paul Schrader) Mishima idazle japoniarrari buruzko pelikula ona. Idazle bikain honen obran eta bizitzan sakontzeko bikaina.

45) Irreversible (G. Noe) (E) **** Tramari eta pertsonaiei fondoa falta zaien arren, forma aldetik bikaina da, eta merezi du ikustea. Kontuz: bi eszena oso gogor ditu. Ez da bihotz sentiberegientzat... Egile beraren aurtengo Climax saritua baino hobea iruditu zait hau. 

44) Quién te cantará (C. Vermut) (Z) **** "Magical girl" bikainaren egileak ez gaitu orain ere epel utzi. Dituen pare bat eszena ikaragarrirengatik soilik merezi du pelikula hau ikustea: bata, hasiera samarrekoa, pertsonaia nagusia deskribatzeko balio duena (berak kantatzen duen karaokean ezagutzen duen gizon batekin daukan harreman efimeroa); bestea, musika teknoaren fondoarekin ama-alabek duten eszena ahaztezina. Kontrara: fondoko musika bikaina den arren, aktore protagonistak abesten dituen kantak ez zaizkit onak iruditu, eta eskasak izateko pisu handiegia dute. Pelikulak tono enigmatiko bikaina dauka, hala ere. Ikustekoa!

43) Oreina (K. Almandoz) (Z) *** Argazki, musika eta Ramon Agirre bikain batekin, pelikula oso ona ondu du Almandozek. Elkarrizketa batzuk eskas samarrak iruditu zaizkit, baina zuzendariaren begirada sotil eta gaiztoak (zentzurik onenean) filma biribiltzen du. Ramon Agirre zinera doan eszena bikaina da, eta baita bukaera ere.


42) Fitzcarraldo (W. Herzog) (E) ***

41) El sirviente (J. Losey, 1963) (E) **

40) The films of Gregory J. Markopoulos (Z) Zinema esperimentaleko erreferenteetako bat omen. Ez nau harrapatu, nahiz eta badituen detaile interesgarriak. Sortzen zaidan galdera da: zertarako jarri ezer kontatzen, baldin eta formak soilik axola baldin badu?

39) Climax (G. Noe) (Z)*** Forma eta teknika aldetik txundigarria, ongi kontatua dago pelikula plano-sekuentzia luzeekin eta amesgaizto tankerako giro itogarri ongi lortuarekin, baina kontatzen duena planoegia da. Droga gogorrak gogoko badituzue, aurrera! Ez zaitu axolagabe utziko!

38)  El reino (Sorogoyen) (Z) *** Oso ona, baina bukaera penagarria.

37) Long Day's Journey into Night (Z) * Baditu plano zoragarri bat baino gehiago, baina ez hanka eta ez bururik.

37) High life (Claire Denis) (Z) ***

36) Belmonte () (Z) ***

35) Entre dos aguas (I. Lacuesta) (Z) ****

34)  Izaro (Txuspo Poyo) (Z)**

33) El amante doble (F. Ozon) ***

32) Hotel Room (C. Gay) ***

31) Pequeñas mentiras sin importancia (E) ***

30) La leyenda del tiempo (E) *** Lehen erdia eskasa, bigarrena oso ona.

29) En las estrellas (Zoe Berriatúa) (Z) * Txarra.
 
28) Sangre de un poeta (J. Cocteau) (E) **** Bitxia, iradokigarria, surrealista, apunte bikain bat baino gehiagorekin.

27) Alps (Y. Lanthimos) (E) ***: Lanthimosen zinema hizki larriz egiten den zinema da. Ona da hau ere, baina agian bere filmografiatik gutxien gogoko dudana.

26) Florida project ** (E): Eskasa. Bukaera penagarria.

25) La jette (Crish Marker) (E) ***** Maisulana.

2017ko film onenak

Egongo dira, agian, hobeak, baina jarraian doazen hauek, behintzat, ikusi beharrekoak dira! Ez galdu, batez ere, top-aren gailurrean jarri dudan "The killing of a sacred deer" ikaragarria!

Nik aurten ikusitakoen artetik, aipagarriak dira "You were really never here", "Hell or High Water" eta  "Hymyilevä mies (The Happiest Day in the Life of Olli Mäki)", baina 2017ko 5 onenak, nire iritziz:

5. Blade runner 2049

 Oso ona Denis Villeneuven pelikula. Badu bainaren bat, Ryan Goslingen aktuazio eskasa esaterako, baina joder!, ze ondo egina dagoen. Eta eszena eta detaile batzuk, gogoangarriak. Bukaera eskas samarra, hori bai.

4. On body and soul

 Ondo definitutako pertsonaiak, istorio originala dialogo on eta sinesgarriekin, aktoreen lana, musika eta argazkia apaindura gutxikoak, sotilak, baina oso onak, eta kontatzeko era dotorea. Apur bat mantsoa, zenbait unetan. Spoiler: suizidio-saiakeraren eszena ikaragarria da.

3. The square

Oso ona, bere aurrekoaren ("Turist") bikaintasunera iristen ez bada ere. Eszena gogoangarriak ditu, baina eszena gogoangarrien metaketak ez du pelikula ona egiten.

2. Manchester by the sea

Albinoniren adagioa deituriko musikak janzten duen eszena, zalantzarik gabe, ahaztezinen zerrendara eramatekoa da! Gogoangarria! Une melodramatikoxegiak sahiestuz gero (istorioa ere dramatikoegia da aukeran!), bikaina izango litzatekeen pelikula honek denetarik dauka: ez musika bikaina eta ondo jarria bakarrik, baita dialogo oso onak, aktore lan bikaina, baina batez ere detaile txikiei nola erreparatzen dien, eta istorioa nola kontatua dagoen "in media res" eran. Ikustekoa!

1. The Killing of a Sacred Deer 

"Canino" eta batez ere "The lobster" bikainarekin harritu eta gero, ez digu hutsik egin Lanthimosek bere pelikula berriarekin, eta Ruben Ostlundekin batera, zinema garaikidearen ikur garrantzitsuenetariko bat bilakatu da honezkero. Latza, brutala, ikaragarria.

2017an irakurriak

Aurten irakurritakoen artetik (ikus behean zerrenda osoa), hauek dira ondo gogoan gordetzekoak:

Barrio lejano (Jiro Taniguchi) ***** 

Greziar mitoak (M. Angelidou) *****





 El elogio de la sombra (Junichiro Tanizaki) ****

 La abolición del trabajo (Bob Black) *****

 Obras completas (Epicuro) ****

100 film urte berrirako

Behin irakurri nion Jim Jarmusch-i elkarrizketa batean garai batean 500 pelikula ikusten zituela urteko. 500 pelikula! Jota geratu nintzen, eta inbidia sentitu nuen, eta txiki sentitu nintzen, eta nire zinezaletasuna ezbaian jarri nuen dena batera.

Horregatik, aurten (2017), 100 pelikularen helburua jarri diot nire buruari, urte berriko asmo zoro horien artean, betiere betetzeko moduko helburuak jarri behar direla jakinda.

* Eskasa; ** Badu zerbait; *** Ona;  **** Oso ona; ***** Bikaina, maisulana.
 (E): etxean ikusitakoak; (Z): zinean.

-56- The third man (E) ***** Film aparta aukeratu dugu urtea ondo bukatzeko. Bikaina da, ia aitzakiarik gabea, baina bukaerak aipamen berezia merezi du, izan ere, inoiz ikusi dudan bukaerarik onenetarikoa da, zalantzarik gabe, bai gidoiaren aldetik, eta baita zinematografiaren aldetik ere, eta horrek esponentzialki borobiltzen du pelikula, maisulan bihurtzeraino. Bai horixe!

-55- Tyranossaurus (E) *** 

-54- Viridiana (E) *****
Buñuelen beste maisulan bat, ikusi beharreko pelikula horietako bat.

-53- La academia de las musas ***

-52- La edad de oro (E) ****
Buñuel bikaina eta surrealismoa eskutik helduta, pelikula ez agian bere osoan apartekoan, baina bai eszena gogoangarri bat baino gehiagorekin.

-51- El delator (J. Ford) (E) ****
 Ford maisua da, pena bukaera katoliko-apostoliko-romana hori...

-50- Estiu, 1993 (E) ***

-49- The killing of a sacred deer (Z) ****
"Canino" eta batez ere "The lobster" bikainarekin harritu eta gero, ez digu hutsik egin Lanthimosek bere pelikula berriarekin, eta Ruben Ostlundekin batera, zinema garaikidearen ikur garrantzitsuenetariko bat bilakatu da honezkero. Latza, brutala, ikaragarria.